Zamirler-I

Arapça Dersleri-08: (Zamirler-I)

Arapça'da öğrenilmesi ve bilinmesi gereken en önemli konulardan birisi de zamîrler konusudur. Türkçe'de de yeri çok büyük olan zamirler bu dil için de aynı öneme hâizdir. Kullanım açısından farklılık arzetse de görev açıdan farkları yoktur.

Zamîr (الضمير): İsmin yerini tutan ma'rife isimdir.

Zamîrler ikiye ayrılır. (3'e ayıranlar da vardır.) Bu zamîrleri sırayla sizlere anlatmaya çalışacağım, bu konuyu iyi anlayabilirsek çok büyük bir mesafe kat etmiş olacağız inşaallah.

1- Munfasıl (Ayrık) Zamîrler (الضمير المنفصل) : Başka bir kelimeyle bitişmeyen ayrık zamîrlerdir. Bu da kendi içinde ikiye ayrılır.
2- Muttasıl (Bitişik) Zamîrler (الضمير المتصل) : Kelimenin sonuna gelip onunla birleşen, bitişik zamîrlerdir. Bu da kendi içinde üçe ayrılır.

Şimdi ilk zamîr olan munfasıl (ayrık) zamîrleri sizlere anlatmaya çalışalım:

1- Munfasıl (Ayrık) Zamîrler (الضمير المنفصل) : Bu zamirlerin kelimeden ayrı şekilde yazıldığını ve iki bölüme ayrılıdığını ifade etmiştik. O iki bölüm zamîrler ise şunlardan ibarettir:

A) Merfû Munfasıl Zamîrler (الضمير المنفصل المرفوع) : Genel ifadeyle söze, cümleye kendisiyle başlanılan zamîrlerdir.Tekil (müfred), ikil (tesniye) ve çoğul (cemî) olduğu gibi eril (müzekker) ve dişil (müennes) olarak da gruplandırılırlar. Ayrıca ğâib (yanımızda olmayan) mukhatab (muhatab olduğumuz, karşımızda, yanımızda olanlar) ve mütekellim (kendi kendimiz) diye kişinin yerine konumuna göre de gruplanırlar.

*Merfû olarak nitelenmesinin sebebi ise cümle başlarında olduklarında özne olmaları ve arapçada özne olan kelimenin "ötre" alarak merfu görevini üstlenmesidir. Tablo halinde gösterimi ise şöyledir:

evet devam ediyoruz inşaallah şimdi geldik ikinci başlığa :

B) Mansûb Munfasıl Zamîrler (الضمير المنفصل المنصوب) : Genel olarak mef*ulun bih (nesne) olan zamîrlerdir. Bunlar da tekil (müfred), ikil (tesniye) ve çoğul (cemî) olduğu gibi eril (müzekker) ve dişil (müennes) olarak da gruplandırılırlar. Ayrıca ğâib (yanımızda olmayan) mukhatab (muhatab olduğumuz, karşımızda, yanımızda olanlar) vemütekellim (kendi kendimiz) diye kişinin yerine konumuna göre de gruplanırlar.

*Mansûb olarak nitelenmesinin sebebi ise cümle sonlarında veya ortalarında gelerek nesne (mef*ulun bih) olmaları ve arapçada nesne olan kelimenin "fetha" alarak mansub görevini üstlenmesidir.

***Not: "Esre" alarak mecrûr olan mef*uller (nesneler) de mevcut ama onlar ilerde muttası zamîrler konusunda işlenecektir.

Şimdi örnekler ve zamirlerin tablo şeklinde görelim. İşte mansub munfasıl zamîrlerin tablosu:

Şimdi de bu konudaki örneklere bakalım ve konuyu iyice kavramaya çalışalım:

شربته اياه = Şeribtühü iyyâ hû = Onu ona içirdim.

Burada "neyi, kime" sorusunu sorduğumuzda aldığımız cevap nesneyi bize veriyor. Bu nedenle mansub olarak cümledeki yerini alıyor. Burada yer alan iyyâ'ların tek başına bir manası ve i'rabı yoktur. Sadece zamîrlerin kelimeden ayrı olarak yazılmasını sağlamaktadır.

Arapça Dersleri-09: (Zamirler-II)

أَنَا   Ben = Ene
أنْتَ   Sen = ente
هُوَ   O = huve
هِىَ   O = Hiye
أنْتُمَا   İkiniz = entumâ
هُمَا   İkisi = humâ
نَحْنُ   Biz = nahnu
أَنْتُمْ    Siz = entum
أَنْتُنَّ   Siz (bayanlar) = entunne
هُمْ   Onlar = hum
هُنَّ   Onlar (bayanlar) = hunne
عِنْدِي   Bende = indî
عِنْدَكَ   Sende = indeke
عِنْدَهُ   Onda = indehu
عِنْدَنَا   Bizde = indenâ
عِنْدَكُمْ   Sizde = indekum
عِنْدَهُمْ   Onlarda = indehum
لِى   Benim = lî
لَكَ   Senin = leke
لَهُ   Onun = lehu
لَنَا   Bizim = lenâ
لَكُمْ   Sizin = lekum
لَهُمْ   Onların = lehum
مِنِّي   Benden = minnî
مِنْكَ   Senden = minke
مِنْهُ   Ondan = minhu
إِليَّ   Bana = ileyye
إِلَيْكَ   Sana = ileyke
إِلَيْهِ   Ona= İleyhi